Rozwój kompetencji i umiejętności pracownika – jak podnosić kwalifikacje członków zespołu?

Podnoszenie kwalifikacji pracowników stanowi aktualnie jeden z podstawowych trendów obowiązujących na rynku pracy, którym kierują się nie tylko zatrudnieni, ale i pracodawcy. Zainteresowanie tym tematem wynika z rosnącej konkurencyjności oraz potrzeby ciągłego doskonalenia się zarówno na płaszczyźnie zawodowej, jak i osobistej. Wysokiej jakości projekty edukacyjne pozwalające na wszechstronny rozwój kadry pracowniczej to ważny element strategii biznesowej wielu przedsiębiorstw, a także klucz do ich sukcesu. Już teraz przekonaj się, jakie korzyści niesie za sobą inwestycja w rozwój kompetencji i umiejętności, którymi dysponują członkowie zespołu.

Co to są kompetencje?

Kompetencją nazywa się sumę trzech atrybutów: wiedzy, umiejętności i postaw (motywacji), łącznie tworzących tak zwany trójkąt kompetencyjny, wykorzystywanych w celu osiągnięcia obserwowalnych wyników. W szerszym kontekście na kompetencje składają się również: uzdolnienia, kwalifikacje, kondycja fizyczna, cechy osobowości, zasady, wartości i przekonania oraz zainteresowania. Za charakterystyczne właściwości kompetencji uznaje się: złożoność, operacyjność i celowość, sytuacyjność, zmienność oraz mierzalność.

To potencjał drzemiący w człowieku. Często można spotkać się ze stwierdzeniem, że osoba kompetentna jest kimś uprawnionym i upełnomocnionym do czegoś, kto potrafi we właściwy sposób zastosować posiadaną wiedzę w praktyce, aby wykonać określone zadanie.

Jakie są rodzaje kompetencji?

Kompetencje można podzielić na wiele sposobów. Jedna z podstawowych kategoryzacji wskazuje na miękkie oraz twarde. Zgodnie z inną typologią można mówić o kompetencjach związanych z uzdolnieniami, kompetencjach związanych z umiejętnościami i zdolnościami, kompetencjach związanych z wiedzą, kompetencjach fizycznych, kompetencjach związanych z stylem działania, kompetencjach związanych z osobowością, kompetencjach związanych z zasadami i wartościami oraz kompetencjach związanych z zainteresowaniami. W szerszej perspektywie wskazuje się także na kompetencje: zawodowe, korporacyjne, stanowiskowe oraz związane z procesem myślenia, działania lub odczuwania.

Warto podkreślić, że poszczególne rodzaje kompetencji są ze sobą powiązane i wzajemnie się uzupełniają. W praktyce zawodowej wymagane są różnorodne kompetencje, zarówno ogólne, jak i bardziej wyspecjalizowane. Dlatego istotne jest prowadzenie stałego procesu ich rozwijania i doskonalenia w celu osiągnięcia sukcesu na rynku pracy.

Czym różnią się kompetencje od umiejętności?

Kompetencje i umiejętności to dwa istotne pojęcia, które często są ze sobą mylone, choć mają różne znaczenia. Nie powinno się stosować ich zamiennie, ponieważ w rzeczywistości oba terminy opisują odrębne aspekty rozwoju zawodowego oraz osobistego. Kompetencje odnoszą się do zdolności jednostki do efektywnego wykorzystania zasobów w działaniu, uwzględniając wymogi środowiska i specyfikę konkretnej sytuacji. Są one wynikiem procesu uczenia się na kolejnych szczeblach edukacji formalnej lub w zakresie samodoskonalenia oraz doświadczeń zdobytych na przestrzeni czasu.

Natomiast umiejętności to konkretne zdolności, które pozwalają na wykonywanie określonych czynności lub zadań. Obejmują one sprawność manualną, intelektualną, czy społeczną i są wyrażane jako operacje wykonawcze. Nabywa się je poprzez praktykę, trening oraz edukację.

Jasny z tego wniosek – kompetencja nie jest umiejętnością, ale kompetencje są szerszym pojęciem, obejmującym również umiejętności. Kompetencja jest zatem cechą nadrzędną, ponieważ stanowi kompleksowe podejście do efektywnego funkcjonowania jednostki w różnorodnych sytuacjach, obejmujące zarówno umiejętności praktyczne, jak i teoretyczne. Umiejętności zaś są konkretnym elementem kompetencji, będący narzędziem do realizacji określonych zadań.

Co to jest rozwój kompetencji?

Rozwój kompetencji to proces ciągłego doskonalenia i poszerzania wiedzy, umiejętności oraz postaw, które przyczyniają się do efektywnego funkcjonowania jednostki lub organizacji. W centrum tego zagadnienia znajdują się kompetencje stanowiące zespół cech personalnych, determinujących zdolność do wykonywania zadań wynikających z zajmowanego stanowiska. Dążenie do ich rozwoju umożliwia adaptację do zmieniających się warunków rynku pracy, podnoszenie kwalifikacji i osiąganie sukcesów zawodowych.

Proces ten obejmuje zarówno kształcenie formalne, jak i nieformalne formy uczenia się. Za punkt wyjścia każdorazowo uznaje się trafne wyznaczenie ścieżki rozwoju, poprzedzone szczegółową identyfikacją obszarów wymagających udoskonalenia, a więc rzetelną ocenę mocnych i słabych stron. Wyróżnia się pięć poziomów kompetencji. Najniższy oznacza brak przyswojenia konkretnej kompetencji, natomiast kolejne cztery wskazują na przyswojenie kompetencji w stopniu: podstawowym, dobrym, bardzo dobrym i doskonałym. Rozsądnie realizowany rozwój kompetencji pozwala na zlikwidowanie tak zwanej luki kompetencyjnej, która definiuje różnicę między obecnymi a oczekiwanymi kompetencjami.

W jaki sposób rozwijać kompetencje pracowników?

Rozwój kompetencji i umiejętności pracowników może zachodzić na wiele sposobów. Najpopularniejsze formy doskonalenia zawodowego to: szkolenia wewnętrzne i zewnętrzne, studia podyplomowe, udział w konferencjach i innych branżowych wydarzeniach, mentoring, kursy online, webinary, lektura e‑booków, książek i czasopism, social learning, wyjazdy integracyjne, rotacja stanowisk oraz coaching.

Z których narzędzi opłaca się skorzystać w praktyce, aby skutecznie zarządzać zasobami ludzkimi? Ostateczny wybór powinien zostać poprzedzony stworzeniem dla każdego pracownika indywidualnego planu rozwoju, uwzględniającego mocne i słabe strony zatrudnionego oraz kierunek, w jakim ma podążać jego zawodowa kariera.

Podsumowując, inwestycja w rozwój kompetencji i umiejętności pracowników jest niezbędna dla dalszego wzrostu firmy i osiągania przez nią ustalonych celów biznesowych. Dokładna analiza potrzeb szkoleniowych, właściwie dopasowane kursy, regularne badanie efektywności programów edukacyjnych oraz promowanie kultury zachęcającej do samorozwoju i pogłębiania wiedzy, przyczyniają się do podnoszenia kwalifikacji członków zespołu, a tym samym pozwalają organizacji umacniać zajmowaną przez nią pozycję w branży.