Ludzie różnią się między sobą wieloma cechami. Jedną z nich jest charakter pisma, który sporo mówi chociażby na temat czyjejś osobowości, dlatego psychologiczną analizą pisma zajmuje się grafologia. Jednak, jak doskonale wiadomo, aktualnie coraz rzadziej mamy okazję do pisania odręcznego. Zdecydowanie częściej robimy to, korzystając z telefonów komórkowych, czy komputerów. Jeden z nielicznych przypadków, w jakich jeszcze od czasu do czasu zdarza się nam sięgnąć po długopis, jest moment, w którym musimy własnoręcznie coś podpisać (choć oczywiście funkcjonuje także podpis elektroniczny, ponieważ żyjemy w dobie cyfryzacji).
I tutaj pojawia się kilka pytań – czy własny podpis musi być czytelnie napisany, aby można było uznać go za ważny? Czy zawsze trzeba wskazać swoje imię i nazwisko? Co robić, jeśli na jakimś dokumencie urzędowym widnieje nieczytelny podpis? W jakich sytuacjach wystarczy sama parafka? Sprawdź, co warto wiedzieć na ten temat!
Co to jest podpis? Definicja
Na początku warto wyjaśnić, czym jest podpis. Polski ustawodawca nie sformułował legalnej definicji tego pojęcia. Należy więc patrzeć na nią także przez pryzmat słownictwa potocznego. Zgodnie z takim podejściem będzie to więc językowy znak graficzny złożony własnoręcznie przez konkretną osobę (zwykle przedstawiający imię i nazwisko albo samo nazwisko), charakterystyczna dla niej sygnatura, mająca na celu jej bezsporną identyfikację.
Jaka jest jeszcze jego rola? Własny podpis najczęściej umieszcza się na dokumencie w formie papierowej, pod tekstem oświadczenia woli, co stanowi potwierdzenie zawartej powyżej treści. Takie oznaczenie wskazuje zatem na autora danej czynności prawnej, ponieważ w rezultacie można w ten sposób odczytać cały pakiet unikalnych cech biometrycznych, które są właściwe wyłącznie dla osoby składającej podpis, co ma istotne znaczenie z perspektywy ewentualnego postępowania dowodowego, jakie mogłoby się odbyć w przyszłości.
Parafka – czym jest?
Analizując kwestię podpisów, należy również zwrócić uwagę na definicję parafki, czyli pojęcia, które dość często pojawia się właśnie w tym kontekście. Jakie są między nimi najważniejsze różnice? Parafka (z języka greckiego: paragraphos, czyli „dopisany obok”) jest prostym znakiem graficznym, aczkolwiek co do zasady przyjmuje postać inicjałów autora, jest więc trochę uboższa od podpisu, z tego też powodu o wiele łatwiej ją podrobić, więc nie niesie za sobą żadnych skutków prawnych, ani nie gwarantuje bezpieczeństwa. Ma za zadanie potwierdzić integralność wielostronicowych dokumentów oraz wyrazić akceptację treści dokumentu, zanim uprawniona osoba złoży pod nim wiążący podpis, dlatego parafka ma bardzo często zastosowanie w zakresie wewnętrznego obiegu dokumentów w firmie, gdzie niekiedy korzysta się chociażby z porad prawników. Charakteryzowane pojęcie też nie zostało jeszcze oficjalnie zdefiniowane w polskim porządku prawnych, ale można się z nim spotkać w orzecznictwie.
W związku z tym parafowaniem nazywa się dokonywanie czynności polegającej na poświadczeniu dokumentu podpisem w formie skróconej. W większości przypadków ma to zastosowanie, gdy chodzi o kopie dokumentów, wersje robocze, czy też pisma o mniejszym znaczeniu, wymagające tylko zatwierdzenia. Jako ciekawostkę można wskazać, że w odniesieniu do umów międzynarodowych, parafka znajduje zastosowanie, jeśli najpierw jej ostateczną treść mają zaakceptować urzędnicy niższej rangi (na przykład pełnomocnicy rządu).
Czytelny podpis – interpretacja prawna
Kwestia czytelności podpisów, jak i korzystania ze wzorów podpisów i parafek nie bez przyczyny budzi wiele wątpliwości oraz uzasadnionych kontrowersji. W końcu skoro każdy z nas ma swój oryginalny sposób podpisywania się, to jeśli zostaniemy poproszeni o zrobienie tego ze zwróceniem uwagi na wyjątkowość staranność oraz czytelność zapisu, napisany przez nas znak nie do końca będzie można uznać za nasz własny podpis. Na podstawie orzecznictwa można więc dojść do wniosku, że nawet nieczytelny podpis jest ważny, tylko istotne znaczenie ma możliwość odczytania z niego przynajmniej nazwiska. Ponadto nic nie stoi również na przeszkodzie temu, aby podpisywać się nazwiskiem w skróconej formie, każdorazowo musi to jednak nastąpić samodzielnie oraz w sposób charakterystyczny dla autora.
Czy podpis na dokumentach musi być czytelny?
Praktyka pokazuje, że pożądane byłoby zatem, gdyby wszyscy ludzie zawsze podpisywali się czytelnie, a więc pełnym imieniem i nazwiskiem. Z całą pewnością wyeliminowałoby to wystąpienie jakichkolwiek wątpliwości związanych z poprawną identyfikacją konkretnej osoby oraz autentycznością złożonego podpisu, ze szczególnym zwróceniem uwagi na wielkości i formę ukształtowania zapisanych liter, sposób ich połączenia, czy też inne cechy charakterystyczne dla podpisującego, dostrzegalne w jego charakterze pisma, co daje możliwość grafologicznego przebadania go.
SEKCJA FAQ
Czy podpis może być nieczytelny?
Podpis może być nieczytelny i często zdarza się, że ludzie wybierają styl podpisu, który jest trudny do odczytania. Wiele osób tworzy podpisy, które są bardziej formą ich indywidualnej ekspresji artystycznej, niż zrozumiałym zapisem imienia oraz nazwiska. Nieczytelny podpis może być również celowo używany jako sposób na skuteczną ochronę przed fałszerstwem, ponieważ jego dokładne odtworzenie okazuje się znacznie trudniejsze.
Czy podpis powinien być czytelny?
Choć orzeczenia Sądów wskazują, że podpis wcale nie musi być czytelny w tradycyjnym tego słowa znaczeniu, podpisując się, warto zadbać, żeby z łatwością można było odczytać z niego nasze imię i nazwisko. Liczy się konsekwencja i powtarzalność w zakresie składania własnego podpisu, tak, aby był on możliwy do odróżnienia oraz dawał szansę na weryfikację jego autentyczności i identyfikację autora. Tym bardziej że w większości przypadków decyzja o czytelności podpisu sprowadza się do osobistych preferencji i może być różnorako odczytana.
