Poczucie stabilizacji i niezależności finansowej to cenny element życia na każdym etapie, niezależnie od tego, czy jest się tuż przed emeryturą, czy dopiero zaczyna swoją ścieżkę kariery. W uzyskaniu takiego stanu pozwala zbudowanie poduszki finansowej. Jak się do tego zabrać?
Czym jest poduszka finansowa?
Mianem poduszki finansowej określa się konkretną kwotę oszczędności, która pozwoliłaby na pokrycie wydatków w przypadku utraty pracy lub innych niespodziewanych sytuacji. Szacuje się, że taka kwota powinna zawierać się w 3‑miesięcznej wysokości wynagrodzenia. Niektórzy finansiści są jednak zdania, że lepiej zabezpieczyć się na 6 miesięcy, a nawet i dłużej. Im większa poduszka finansowa, tym wyższe poczucie bezpieczeństwa.
A jak wygląda sprawa oszczędności w Polce? Według danych CBOS Polacy zaczęli przykuwać wagę do gromadzenia dodatkowych środków na zabezpieczanie się. W porównaniu z 2007 rokiem w 2023 roku znaczna większość respondentów badania stwierdziła, że ich gospodarstwo domowe posiada jakiekolwiek oszczędności. Warto jednak mieć na uwadze, że było to zaledwie 54% osób. Z tego wynika, że konieczność edukowania w zakresie finansów wciąż jest istotna.
Na samym początku należy więc rozeznać się w swojej własnej sytuacji i oszacować, czy aktualna poduszka finansowa jest na dobrym poziomie. Warto do tego zadać sobie następujące pytania:
Czy w przypadku nagłej utarty pracy mogę na spokojne szukać kolejnej, czy muszę wybrać pierwszą lepszą, aby mieć za co żyć?
Gdyby nastąpiła konieczność pokrycia kosztów pilnego leczenia (np. leczenie kanałowe zęba), to czy mogę sobie na to pozwolić od razu?
Czy gdyby zepsuł mi się ważny sprzęt (np. komputer, lodówka lub pralka), to jestem w stanie od razu kupić następny, czy muszę najpierw uzbierać nieco gotówki?
Negatywne odpowiedzi lub zbyt niepewne oznaczają, że najprawdopodobniej nie posiada się żadnej poduszki finansowej lub jest ona niewystarczająca. Samo posiadanie środków na koncie bankowym to jeszcze nie wszystko, choć oczywiście to dobry punkt startowy. Tego typu produkty bankowe ułatwiają zarządzanie własnymi finansami, a przy tym i także budowanie poduszki finansowej.
Czasami nawet warto posiadać więcej niż jedno takie konto – aktualne oferty można znaleźć na stronie internetowej. Przed wyborem najlepiej zrobić dokładne rozeznanie i przeanalizować własne możliwości oraz sytuację finansową.
Dlaczego warto zbudować poduszkę finansową?
Budowanie zabezpieczenia finansowego ma bardzo indywidualny charakter i najlepiej dopasować cały ten proces do swoich możliwości oraz stylu życia i sposobu wydawania. Niemniej w każdym przypadku stworzenie takiej poduszki niesie za sobą takie same korzyści. Są to:
ograniczenie stresu związanego z finansami i potencjalną utratą pracy – zalicza się do tego również brak obawy przed zmianą, np. w sytuacji, gdy aktualny etat jest zbyt wymagający i stresujący lub po prostu ktoś źle się czuje w danym środowisku pracy;
swoboda ponoszenia nieregularnych wydatków – niespodziewanych, nieplanowanych, związanych m.in. ze zdrowiem;
unikanie zadłużeń – dzięki oszczędnościom można zabezpieczyć się przed koniecznością zaciągania pożyczek czy chwilówek, które z kolei mogą doprowadzić do kłopotów z zadłużeniem.
Zbudowanie solidnej poduszki finansowej daje też podstawy do mądrego inwestowania. W momencie, w którym postanawia się przeznaczyć większość oszczędności na tego typu działania, ryzykuje się utratą środków awaryjnych na przeżycie. Jednak już jakąkolwiek nadwyżkę z poduszki można swobodnie inwestować, ucząc się i nabywając w tym doświadczenia.
Od czego zacząć budowanie poduszki finansowej? Kilka podstawowych kroków
Przy budowaniu poduszki finansowej istotny jest fakt, że dana kwota powinna uwzględniać utrzymanie się na tym samym poziomie życia. Dlatego ta suma dla każdego będzie indywidualną kwestią. Jednak kroki do zbudowania poczucia niezależności przebiegają podobnie. Od czego więc zacząć?
1. Przeanalizowanie aktualnego stanu budżetu – czyli przejrzenie wszystkich wpływów i wydatków. To najważniejszy krok, który pozwoli realnie spojrzeć na własne finanse. Osoby, które nie kontrolują swoich transakcji, mogą w rzeczywistości wydawać więcej, niż jest to potrzebne. Taka szczegółowa analiza pozwoli również na wyodrębnienie obszarów, które nadają się do cięcia kosztów. Być może to od dawna nieużywana subskrypcja, zbyt częste kupowanie kawy na mieście lub impulsywne, nieprzemyślane zakupy;
2. Określenie kwoty poduszki finansowej – czyli celu, do którego będzie się dążyć. Po analizie wydatków da się już realnie określić sumę, której potrzeba na utrzymanie się przez X miesięcy bez pracy, nie rezygnując przy tym z obecnego stylu życia;
3. Wybór sposobu odkładania środków – budowanie poduszki finansowej to proces, a nie jednorazowe działanie, którego efekty przyjdą z dnia na dzień. Dlatego warto obrać sobie konkretną metodę oszczędzania i przeznaczać np. 10% lub 20% całych miesięcznych dochodów na finansową rezerwę;
4. Stałe monitorowanie budżetu – to nawyk, który należy wprowadzić nie tylko na okres budowania zabezpieczenia finansowego, ale na stałe do swojego życia. Dzięki regularnemu sprawdzaniu wydatków uzyska się dokładniejszy ogląd na swoją sytuację. Można również dzięki temu wyszukiwać atrakcyjne oprocentowania w bankach na lokatach bądź kontach oszczędnościowych.
Samo odkładanie oszczędności bywa niekiedy dość żmudnym procesem. Dlatego też osobom, którym zależy na szybkim zbudowaniu poduszki finansowej, zaleca się poszukanie także dodatkowego źródła dochodów lub zwiększenia aktualnego wynagrodzenia. Warto w tym celu wynegocjować podwyżkę u pracodawcy. Pomocne w tym będzie m.in. podwyższenie swoich kwalifikacji poprzez udział w szkoleniach.
Poduszka finansowa stanowi zabezpieczenie na wypadek nagłej utraty pracy czy konieczności poniesienia dużych wydatków. Jest to więc forma budowania niezależności finansowej, a także poczucia bezpieczeństwa i stabilizacji.
