Według raportu Ernst & Young, polscy przedsiębiorcy uskarżają się przede wszystkim na zbyt długie procesy prawne, które opóźniają wdrażanie technologii. A jednocześnie ankietowani wskazują, że prawo jest zmieniane zbyt często, a przepisy dotyczące jednej kwestii znajdują się w różnych aktach prawnych. Taki chaos nie sprzyja prowadzeniu działalności, zwłaszcza jeśli trzeba śledzić zmiany w dziesiątkach, a nawet setkach aktów prawnych. 38% ankietowanych wskazało, że zagmatwane przepisy lub ich brak to przyczyna problemów z wprowadzaniem nowych rozwiązań w ich branży. Jednocześnie aż 91% przedsiębiorców uważa, że prawo nie nadąża za nowymi technologiami.
1. Cyberbezpieczeństwo
Aż 65% przedsiębiorców uznało, że cyberbezpieczeństwo jest tym obszarem, który powinien zostać bardziej dostrzeżony przez ustawodawców. Ten wskaźnik jest jeszcze większy w przypadku branży finansowej - to zagadnienie wskazało 84% ankietowanych, co nie powinno być zaskoczeniem, biorąc pod uwagę liczbę zagrożeń, jakie czyhają w cyberprzestrzeni na klientów banków i operatorów płatności elektronicznych. Doprecyzowania wymaga kwestia odpowiedzialności przedsiębiorców i klientów w sytuacjach, kiedy doszło do przestępstwa dokonanego w cyberprzestrzeni (np. włamania na konto i kradzieży).
2. Praca zdalna
Jedną z najważniejszych zmian, jakie pojawiły się w trakcie pandemii koronawirusa, to praca zdalna. O ile z elastycznych warunków pracy wcześniej korzystali głównie freelancerzy, to podczas lockdownu wykonywanie obowiązków służbowych z domu okazało się koniecznością dla wielu przedsiębiorstw. Jak się okazuje, to nie tylko wyzwanie logistyczne, ale także prawne. Z tego powodu rząd wprowadził w ramach tzw. tarczy antykryzysowej ułatwienia dla przedsiębiorców, aby umożliwić realizację zatrudnienia na odległość. Ze względu na użyteczność i elastyczność tej formy, praca zdalna zostanie z nami także po pandemii, co ma znaleźć swoje odzwierciedlenie także w kodeksie pracy. Według najnowszego projektu rządu, zajmie w przepisach miejsce telepracy, czyli pracy na odległość z wykorzystaniem środków elektronicznego przekazu.
PRZECZYTAJ TAKŻE » » »
Praca zdalna – jakich zmian potrzeba w Kodeksie pracy i jak to wpłynie na twoją firmę
Przepisy wprowadzone w ramach tzw. tarczy antykryzysowej mają charakter tymczasowy i nie obejmują złożoności zjawiska, jakim jest praca zdalna. Dlatego należy zmienić sam Kodeks pracy.
3. Blockchain i inteligentne umowy
W ostatnich latach dużą popularność zyskuje technologia blockchain, czyli rodzaj rozproszonego rejestru, który pełni podobną rolę jak relacyjne bazy danych. Z tą różnicą, że dane mogą być wprowadzane przez różnych aktorów i z zasady nie ma możliwości ich zmiany. To rozwiązanie znajduje zastosowanie w wielu branżach: w blockchainie można zapisywać informacje na temat m.in. łańcuchów dostaw, dokumentów, czy inteligentnych umów (smart contracts) np. w energetyce.
Zdecentralizowany charakter i niezaprzeczalność informacji, gwarantowana brakiem możliwości ich usuwania, ma wiele zalet. Taki system jest bardziej odporny na cyberataki i stanowi szkielet do budowy firmowego internetu rzeczy. Z drugiej strony, blockchain nie umożliwia realizacji prawa do bycia zapomnianym, co jest wymagane przez RODO. Osobnym zagadnieniem są też regulacje rynku finansowego i ochrona jego uczestników przez instytucje kontrolne ze względu na fakt, że blockchain jest technologią wykorzystywaną do tworzenia tzw. kryptowalut.
4. Duże platformy internetowe
Platformy internetowe takie jak wyszukiwarka Google czy portale społecznościowe stały się globalnym fenomenem, z którego korzystają ludzie na całym świecie. Ich ponadnarodowy charakter i duża innowacyjność stanowi spore wyzwanie dla prawodawców, począwszy od kwestii związanych z ochroną danych osobowych, przez ich wpływ na lokalny rynek. Jednocześnie, wraz z upowszechnieniem e‑commerce'u, skraca się dystans pomiędzy producentami a klientami, przez co coraz trudniej lokalnym przedsiębiorcom jest rywalizować z konkurencją z własnego, europejskiego podwórka, ale także często z Azji czy zza Oceanu Atlantyckiego.
5. Ekonomia dzielenia się
Sharing economy jest z nami od dłuższego czasu i opiera się na idei łączenia klientów z usługodawcami za pośrednictwem internetu (najczęściej w formie aplikacji mobilnej). Szczególnie dobrze rozwinięty jest rynek carsharingowy, a także wynajmu mieszkań. W wielu krajach (w tym również w Polsce), w ostatnich latach pojawiły się kontrowersje związane z tego typu serwisami, co skutkowało uchwaleniem tzw. Lex Uber (od nazwy jednej z największych platform łączenia kierowców z pasażerami).
Warto zauważyć, że brak szczegółowych regulacji stwarza dodatkową niepewność do prowadzenia biznesu – inwestorzy mają bowiem podstawy podejrzewać, że państwo prędzej czy później zdecyduje się wprowadzić zasady, których konsekwencje dla istniejących rozwiązań na rynku mogą być bardzo kosztowne. Z drugiej strony, przepisy wprowadzone zbyt wcześnie, mogą wprowadzać bariery dla prowadzenia biznesu i innowacyjności. Z tego powodu istotny jest także moment, w którym odpowiednie regulacje będą wprowadzone, czyli najlepiej po przeanalizowaniu pierwszych komercyjnych zastosowań danej technologii.
6. Dane osobowe i nieosobowe
O ile dane osobowe są dość dobrze zdefiniowane w prawie (RODO), o tyle o zbieraniu i przetwarzaniu informacji nieosobowych, czyli zagregowanych i zanonimizowanych danych wytwarzanych przez użytkowników bądź maszyny, prawo mówi niewiele. Co prawda istnieje rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 14 listopada 2018 roku w sprawie ram swobodnego przepływu danych nieosobowych w Unii Europejskiej, jednak w dalszym ciągu nie ma precyzyjnych wytycznych dotyczących takich zagadnień jak regulacje dotyczące obrotu danymi nieosobowymi czy wskazanie praw własności do takich informacji.
7. Sztuczna inteligencja
Sztuczna inteligencja jest dziedziną, która związana jest w znacznym stopniu z analizą dużych zbiorów danych (big data). W prawie europejskim, jak i polskim, trudno jest znaleźć jednolitą definicję sztucznej inteligencji, tymczasem charakter technologii, określanych zbiorczo jako AI, wiąże się z nowymi wyzwaniami zarówno pod kątem ochrony danych osobowych, praw autorskich, jak i odpowiedzialności. Sztuczna inteligencja nie ma osobowości prawnej. Programy komputerowe zastępują człowieka w coraz większej liczbie zadań. Od prostych czynności, takich jak sterowanie robotami sortującymi produkty, przez autonomiczne pojazdy. Tymczasem prawo nie przewiduje możliwości prowadzenia pojazdu przez program komputerowy, a jedynie przez żywego człowieka, który może być jedynie wspomagany przez SI.
