Przywództwo to służba

Jakiś czas temu na ICAN.pl pojawił się ciekawy artykuł autorstwa Pauliny Basty: „Lider i niby‑lider – znajdź 5 różnic”. Jest to gra z czytelnikiem w porównania i odnajdywanie własnych niedociągnięć w byciu liderem. Pełna zgoda z zawartymi tam tezami, jednak zabrakło mi w tym wyliczeniu jednej kluczowej wartości – kiedyś mówiło się na to reputacja, jednak trochę to słowo zostało już zgrane, a w gruncie rzeczy mowa o wiarygodności. Przywództwo to wiarygodność.

James M. Kouzes i Barry Z. Posner napisali świetną książkę: „Wiarygodność. Jak ją zdobyć i utrzymać” – odpowiada ona na jedno z bardzo istotnych pytań, a mianowicie, która z cech jest najważniejsza we współczesnym świecie przywództwa. Innymi słowy – za kim obecnie pójdą ludzie, a za kim nie.

Z pewnością będą podążać za uczciwością – zgodzisz się? To znaczy, że lider powinien działać zgodnie z wartościami, które swoją osobą reprezentuje (i które są powszechnie znane jego współpracownikom). Swoją pozycję powinien potwierdzać poprzez posiadane kompetencje.

Ludzie idą za liderem nie ze względu na to, że ten ma władzę, ale dlatego, że spełnia ich oczekiwania.

Przywództwo to komunikacja

Co dalej? Lider ma obowiązek komunikowania się w jasny sposób. To jego zadaniem jest szukanie odpowiedzi na postawione pytania i ewentualne wyjaśnianie wątpliwych kwestii. Aby móc dobrze pełnić swoją rolę, powinien być również uważnym słuchaczem.

Chyba mocno nie przesadzę, gdy napiszę, że rolą prawdziwego lidera jest bycie wzorem do naśladowania. To on jako pierwszy ma za zadanie wcielać w życie to, co zostało uzgodnione. Jeśli coś obiecał, to z pewnością zrobił to na tyle rozważnie, że na pewno dotrzyma słowa.

Niewątpliwie w byciu liderem bardzo ważna jest pewność siebie. Musi za każdym razem myśleć pozytywnie i być nastawiony na działanie – szczególnie w obliczu trudności powinien pałać entuzjazmem. Jego zadaniem jest wzbudzać nadzieję na lepsze i pokazywać, że wytrwałą pracą można przezwyciężyć przeszkody. Jak to wszystko osiągnąć?

Sposób na przywództwo

Autorzy książki „Wiarygodność. Jak ją zdobyć i utrzymać” proponują następujący schemat budowania postawy przywódczej: „Całość rodzi się w głowie. Następnie to, co zostało tam wypracowane, wydobywa się z wnętrza za pomocą słów i urzeczywistnia poprzez działanie. Następnie owe działania składają się na tożsamość lidera, która staje się trzonem jego wiarygodności. Ta finalnie przeradza się w dziedzictwo.”

Rzecz jasna jest to długi i tak naprawdę niekończący się proces, polegający na ciągłym odnawianiu i udowadnianiu swojej wiarygodności.

To bardzo trudne zadanie, a także wielki obowiązek — co w takim razie rekompensuje ten trud? Sława? Pieniądze? Jestem przekonany, że prawdziwy lider o tym nie myśli. Dla niego prawdziwą motywacją są inni. Jakie więc lider ma obowiązki wobec innych?

Przywództwo dziś

„Dawniej przywództwo wynikało z siły mięśni. Dzisiaj oznacza dogadywanie się z ludźmi” – stwierdził Mahatma Gandhi. Lider nie jest po to, by rozkazywać i karać – lider we współczesnym świecie jest dzięki ludziom i dla ludzi. Jego głównym zadaniem jest wskazywanie właściwego kierunku oraz dawanie dobrego przykładu (wiarygodność). Dzięki jego dobrym działaniom nie tylko mogą zyskać jego współpracownicy, ale także dzięki nim – świat może stać się lepszym miejscem.

Podstawą każdego skutecznego przywództwa jest dawanie ludziom wyboru, nie zaś narzucanie im swojej woli. Lider musi ufać innym. Cechuje go wiara w możliwości zespołu. Oczywiście nie zawsze idzie gładko –  zespół nigdy nie jest idealny – jednak lider wie, jak wydobyć z nich najlepsze, potrafi bowiem w każdym momencie wyciągnąć pomocną dłoń, udzielić cennej rady i przez to pchnąć sprawy do przodu.

Rolą lidera jest stworzenie zespołu pracowników, który funkcjonuje jak jeden organizm. Każdy powinien znać swoją funkcję i mieć świadomość odpowiedzialności, jaka na nim spoczywa. Taki zespół tworzy się sam, gdy wszyscy jego członkowie posiadają wspólny cel. Wskazanie tego celu to oczywiście zadanie przywódcy.

„Misją lidera jest uwalnianie ludzkiej energii oraz talentu” piszą James M. Kouzes i Barry Z. Posner. Lider trochę tworzy jakby alternatywną, lepszą rzeczywistość i za każdym razem stara się ją potwierdzić. Pracownicy powinni być na bieżąco informowani o tym, co się dzieje w firmie. Muszą być pewni, że lider nigdy ich nie zostawi, że zawsze będzie potrafił ich wesprzeć. Nie tylko tyczy się to porażek, ale również jest to bardzo ważne w momentach tryumfu, gdy potrzebne jest potwierdzenie ich wartości i ważności.

Obecnie jedną z najwyżej cenionych cech idealnego pracodawcy jest poczucie, że z nim nie stoi się w miejscu, tylko wciąż uczestniczy w procesie samorozwoju. Należy stworzyć pracownikom klimat sprzyjający nauce. Wręcz można posunąć się dalej – ludzie powinni dostać możliwość popełniania błędów. Oczywiście nie chodzi tutaj o namawianie ich do tego, lecz motywowanie do wyciągania dobrych wniosków ze swoich potknięć.

Przywództwo to służba. Wydaje mi się, że najcenniejszym osiągnięciem lidera jest poprowadzenie swoich podopiecznych w taki sposób, aby byli przygotowani również do bycia liderami. Tak samo jak w pedagogice — największym sukcesem jest wychowanie do samowychowania. Myślę, że aby tego dokonać, trzeba nie tylko kochać swoją pracę, ale chyba najważniejsze — trzeba kochać ludzi, czego sobie i wszystkim Czytelnikom Harvard Business Review Polska życzę.