Współcześnie systemy płacowe są fundamentalnym elementem każdej strategii zarządzania zasobami ludzkimi w firmie – mogą przyczynić się do biznesowego sukcesu, czasem są też przyczyną porażki. Powinny one odzwierciedlać jej kulturę organizacyjną, mają też spełniać branżowe standardy. Odpowiednie podejście do wynagradzania przyciąga utalentowanych pracowników, zwiększa zaangażowanie i lojalność zatrudnionych oraz poprawia ogólną wydajność zespołu, przyczyniając się do osiągania coraz lepszych wyników. Dobry system wynagradzania jest: oparty na jasnych zasadach, przemyślany, sprawiedliwy, transparentny, konkurencyjny, regularnie aktualizowany oraz zgodny z obowiązującym prawem pracy i spójny z celami strategicznymi firmy. Sprawdź, jakie są najpopularniejsze systemy płacowe i zapoznaj się z ich krótką charakterystyką!
System wynagradzania – co to takiego?
System płacowy (wynagradzania) to przyjęty w danej organizacji zestaw elementów określających sposób zapłaty pracownikom za pracę, jaką wykonują na rzecz pracodawcy, a więc realizację obowiązków zawodowych wynikających z zajmowanego stanowiska. Może mieć charakter wynagrodzenia stałego albo zmiennego. Często system płacowy okazuje się kluczowym motywatorem, zachęcającym do wytężonej pracy, uzyskiwania spektakularnych wyników oraz rozwijania swojej kariery zawodowej.
W praktyce można spotkać się z różnymi rodzajami systemów wynagradzania – występują one samodzielnie albo jako formy mieszane. Poszczególne przedsiębiorstwa powinny wypracować własne strategie, uwzględniając przy tym różne czynniki zewnętrzne i wewnętrzne. Wszystko dlatego, że nie istnieje jeden, uniwersalny system płacowy, który sprawdzałby się w każdej organizacji. Zatem trzeba dążyć do tego, żeby stosowana polityka odpowiadała interesom firmy oraz w jak największym stopniu zaspokajała potrzeby poszczególnych pracowników.
Czasowy system wynagradzania
W pierwszej kolejności warto przyjrzeć się czasowemu systemowi płacowemu. Co go wyróżnia? Podstawową jednostką jest tutaj czas, który pracownik poświęcił na wykonanie powierzonego mu zadania w wyznaczonym okresie rozliczeniowym. Zatrudniony, w zależności od ustaleń z pracodawcą, otrzymuje wynagrodzenie za każdą przepracowaną godzinę albo dzień, tydzień, czy miesiąc pracy. Przy systemie czasowym stawka jest stała i zależy przede wszystkim od charakteru wykonywanej pracy oraz kwalifikacji i doświadczenia konkretnej osoby, z kolei wydajność nie ma na nią żadnego wpływu.
W tym przypadku pierwszoplanową rolę odgrywa czas pracy, który jest ważniejszy od osiąganych wyników. Z tego też powodu niekiedy za swego rodzaju zagrożenie uznaje się niską efektywność pracowników przy takim systemie wynagradzania, który jest słabym motywatorem. Natomiast podstawowym atutem tego modelu jest stabilność, jaką gwarantuje.
Wynikowy system wynagradzania
Następnym przykładem jest wynikowy system wynagradzania, który stanowi przeciwieństwo tej pierwszej opcji. Jakie są jego cechy charakterystyczne? Jak już sama nazwa wskazuje, tutaj prym wiodą osiągane rezultaty, które są obiektywnie oceniane według ustalonych wcześniej kryteriów, wskaźników i standardów. Główny cel to motywowanie pracowników do lepszej pracy, dzięki czemu sukcesy jednostek budują ostateczny wynik, jaki uzyskuje cały zespół. W ramach wynikowego systemu płacowego dodatkowo wyróżnia się system akordowy oraz prowizyjny.
Takie podejście może przynieść firmie wiele korzyści, jednak należy mieć świadomość, że niekiedy niesie też za sobą pewne zagrożenia. Na tej liście umieszcza się chociażby fakt, że zmierzając w kierunku wyznaczonych celów, pracownicy mogą czuć zbyt dużą presję, pracować ponad swoje siły, a przez to odczuwać ciągłe zmęczenie i frustrację, co w ekstremalnych przypadkach prowadzi nawet do wystąpienia wypalenia zawodowego.
Mieszany system wynagradzania
Na uwagę zasługuje również mieszany system wynagradzania, który pokazuje, że w tych czasach elastyczność jest naprawdę bardzo ważna. Taka innowacyjna strategia ogranicza oddziaływanie wad typowych dla wskazanych powyżej opcji. Łączy się wtedy stałą płacę z elementami zmiennymi (premiami oraz innymi benefitami i świadczeniami pracowniczymi).
Główne mocne strony mieszanego systemu płacowego to:
· sprawiedliwość,
· dopasowanie do potrzeb pracowników różniących się między sobą stażem pracy, doświadczeniem, jakością wykonywanej pracy, wydajnością oraz zaangażowaniem,
· możliwość swobodnej modyfikacji płac, poprzez dostosowanie się do potrzeb członków zespołu, które wraz z biegiem czasu ulegają przekształceniom,
· zagwarantowanie pracownikom stabilności finansowej,
· pozytywne oddziaływanie na motywację zatrudnionych – dodatki do wynagrodzenia mogą zachęcać pracowników do tego, żeby nieco bardziej się postarać,
· zyskanie szansy na nagradzanie zarówno sukcesów odnoszonych przez jednostki, jak i całe zespoły pracujące nad danym projektem.
SEKCJA FAQ
Na czym polega system płacy?
System płac (wynagrodzeń) to zorganizowany sposób zapłaty (finansowego nagrodzenia) za pracę, jaką pracownik świadczy na rzecz pracodawcy. Tworzy go zestaw powiązanych ze sobą elementów – płaca podstawowa (zasadnicza) oraz dodatki (np. premie i benefity). W zależności od polityki płacowej firmy wynagrodzenie jest wypłacane „z dołu” (za pracę już wykonaną) albo „z góry” (za pracę, którą dana osoba dopiero wykona, zgodnie z ustalonymi wcześniej warunkami).
Jakie są formy wynagradzania?
Wyróżnia się kilka rodzajów systemów płacowych. Za podstawowe formy wynagradzania pracowników uznaje się: formę czasową, premiową (bonusową), akordową oraz prowizyjną. Do współczesnych metod wynagradzania zalicza się na przykład: udział w zyskach lub korzyściach, czy formę zadaniową albo kafeteryjną. Każde z tych rozwiązań ma zarówno swoje wady, jak i zalety, na które trzeba zwrócić uwagę, wybierając konkretną opcję.
