Rozwój technologii oraz coraz silniejszy nacisk na potrzeby użytkowników biur przekładają się na tworzenie miejsc do pracy coraz bardziej ergonomicznych, przyjaznych dla zdrowia i środowiska. Firmy natomiast coraz częściej rozumieją, że inwestycja w takie zmiany przynosi także wymierne korzyści. Rozumie to też Skanska, która właśnie realizuje projekt pierwszego, naprawdę „zielonego” wieżowca w Polsce.
Partnerem materiału jest Skanska.
Pracownicy rozpoczynający karierę w minionych dekadach nie przywiązywali specjalnej wagi do wystroju i funkcjonalności przestrzeni biurowej. Liczył się łatwy dojazd, posiadanie własnego biurka i w miarę sprawnego komputera umożliwiającego realizowanie codziennych zadań. Obecnie – wraz ze zmieniającą się świadomością społeczną – coraz większe znaczenie dla pracowników ma także wystrój wnętrza, w którym codziennie spędzają długie godziny. Jakość przestrzeni biurowej staje się też narzędziem rywalizacji o najbardziej poszukiwanych pracowników oraz budowania wizerunku firmy.
Na niektórych rynkach Europy, na przykład w Skandynawii, coraz większe znaczenie ma oddziaływanie przestrzeni biurowej na zdrowie pracowników. Te tendencje stają się widoczne również w Polsce. Jak przystało na firmę o szwedzkim rodowodzie, w ten trend wpisuje się też Skanska. W marcu warszawski biurowiec – Spark C – zrealizowany przez tego dewelopera otrzymał certyfikat WELL dla przestrzeni biurowej na piątym piętrze, gdzie znajduje się siedziba firmy, i było to drugie takie wyróżnienie w Polsce. Pod koniec roku jako pierwszy tego typu obiekt w Polsce otrzymał prestiżowy certyfikat WELL Core & Shell, który potwierdza spełnienie wyśrubowanych standardów związanych ze zdrowiem, dobrym samopoczuciem i komfortem pracy dla całego budynku. WELL Building Standard opracowany przez International WELL Building Institute (IWBI) to system certyfikacji, który mierząc jakość powierzchni biurowej, weryfikuje ponad sto cech budynku, uwzględniając jego wpływ na zdrowie oraz samopoczucie fizyczne i psychiczne ludzi. Jest to całościowe spojrzenie na zdrowie, samopoczucie i komfort osób przebywających w biurowcach oraz uzupełnienie standardów zielonego budownictwa. Certyfikat całościowy WELL Core & Shell dla budynku Spark C to pierwsze tego typu wyróżnienie w Polsce i drugie w regionie Europy Środkowej i Wschodniej, po biurowcu Visionary w Pradze, za którego powstanie również odpowiedzialna była Skanska.
Nowa idea budownictwa
Na czym polega wyjątkowość certyfikacji WELL? Przez całe lata deweloperzy zabiegali o uzyskanie certyfikacji w systemach LEED i BREEAM, które opisują zużycie mediów i oddziaływanie budynków na środowisko. W ciągu ostatnich lat te systemy zdążyły już stać się standardem rynkowym. Rosnące znaczenie certyfikatu WELL to rezultat zmiany myślenia o obiektach biurowych. Dziś ważne jest już nie tylko minimalizowanie zużycia wody, ale też jej jakość. Certyfikaty LEED i BREEAM były więc ważne dla najemców, którym zależało przede wszystkim na ograniczaniu kosztów użytkowania biura. Certyfikatem WELL powinny natomiast zainteresować się firmy, które z biura chciałyby uczynić rynkową wizytówkę i czynnik przyciągający najbardziej poszukiwanych i wymagających pracowników na rynku. Certyfikat ten potwierdza, że podczas realizacji budynku priorytetowo potraktowano potrzeby użytkownika. Ich spektrum jest bardzo szerokie – mogą dotyczyć odpowiedniej temperatury, oświetlenia czy natężenia hałasu, który w wielu badaniach jest wymieniany przez pracowników jako główny czynnik dyskomfortu w biurze.
I tak, zgodnie ze wspomnianymi powyżej wytycznymi, powstaje właśnie pierwszy wieżowiec Skanska w Polsce, należący do rozpoznawalnego już lokalnie kompleksu Generation Park. Sięgająca 140 metrów inwestycja będzie kolejnym budynkiem certyfikowanym w zgodzie z całościową oceną biurowców WELL Core & Shell. Generation Park zlokalizowano na tzw. bliskiej Woli w Warszawie. Ta część stolicy od lat intensywnie się rozwija i dzięki szeregowi czynników stała się synonimem dobrze zaplanowanego obszaru. Jego wyróżnikami są m.in. znakomita jakość transportu publicznego (do dyspozycji pasażerowie mają metro, tramwaj czy autobus, z łatwością mogą dotrzeć do stacji kolejowej) i wysokiej jakości przestrzeń publiczna. Wola jest więc zaprzeczeniem takich obszarów, jak choćby warszawski „Mordor”, w którym budynki stawiano blisko siebie bez poszanowania wygody pieszych i uwzględnienia przepustowości transportu publicznego. Wola jest całkowicie inna. Realizowane tu przez firmę Skanska budynki biurowe zostały zaprojektowane w taki sposób, aby tworzyły wartość nie tylko dla wynajmujących je firm, ale także dla okolicznych mieszkańców. Przykładem może być wykorzystany tu przez szwedzkiego dewelopera chodnik redukujący smog, który powstał przy kompleksie biurowym Generation Park. Również i te obiekty będą certyfikowane w standardzie WELL. Przyjazny środowisku charakter Generation Park podkreślą takie akcenty, jak: zielona ściana w lobby budynku Y mająca powierzchnię aż 322 mkw., 14 ławek, poidełka i pergola w otoczeniu budynków. Ponadto podczas budowy udało się zachować 10 rosnących w tym miejscu drzew. Dodatkowo Skanska zasadziła 13 nowych.
Biuro na pokolenia
Generation Park to z kilku powodów szczególny projekt firmy Skanska. Kompleks składa się z trzech budynków biurowych usytuowanych przy rondzie Daszyńskiego. Jego nazwa nawiązuje do trzech pokoleń – X, Y, Z – które są obecnie reprezentowane na rynku pracy. Ma ona podkreślać, że w projektowaniu biurowców uwzględniono potrzeby pracowników w każdym wieku. Obecnie trwa realizacja najbardziej widocznego budynku z kompleksu Generation Park, czyli mierzącego 140 metrów obiektu oznaczonego literą „Y”. Będzie to zarazem pierwszy wieżowiec realizowany przez firmę Skanska w Polsce. Efektowny budynek zaprojektowany przez firmę JEMS Architekci – wielokrotnie nagradzaną i jedną z najlepszych pracowni w Polsce – będzie mieć 37 naziemnych kondygnacji. Oprócz nich w budynku przewidziano cztery piętra parkingu podziemnego.
W sumie wieżowiec w kompleksie Generation Park dostarczy blisko 47 tys. mkw. powierzchni biurowej. Jednym z najbardziej efektownych elementów budynku będzie sześć biur typu sky office o podwójnej wysokości, z widokiem na całą stolicę. Ponadto na 35. piętrze budynku (127 metrów ponad poziomem ulicy) zaplanowano taras, z którego rozciąga się widok na centrum Warszawy. „Od początku formułowania założeń projektu Generation Park bardzo dużo uwagi poświęciliśmy kwestiom jakości przestrzeni publicznej: stworzeniu miejskiego skweru, pasażu pieszego, który pozwoli na przechodzenie od strony ronda Daszyńskiego w kierunku ulicy Grzybowskiej” – mówi Paweł Majkusiak z pracowni JEMS Architekci.
W procesie projektowania kompleksu Generation Park priorytetem były komfort i codzienne potrzeby finalnego użytkownika biura. Z tego powodu Skanska zainwestowała na przykład w ścieżkę rowerową i inne udogodnienia dla rowerzystów (w tym 185 miejsc postojowych dla jednośladów). Ponadto przewidziano zieloną przestrzeń między budynkami, w której zaplanowano posadzenie kilkudziesięciu typów roślin oraz kilkunastu gatunków drzew tworzących przyjazny klimat w centrum miasta. Elementem zrównoważonego budownictwa są też ule dające schronienie miejskim pszczołom czy zastosowanie tzw. zielonego betonu oczyszczającego powietrze. Materiał ten ma właściwości fotokatalityczne. Dzięki promieniom słonecznym dochodzi na jego powierzchni do redukcji szkodliwych dla ludzi związków (między innymi dwutlenku azotu), które pochodzą ze spalin samochodowych znajdujących się w miejskim powietrzu. Wskutek działania „zielonego betonu” związki te są rozkładane na nieszkodliwe, podobne do tych stosowanych przy nawożeniu roślin, i następnie wraz z wodą deszczową odprowadzane do gleby.
Generation Park Y, podobnie jak pozostałe dwa budynki kompleksu, będzie certyfikowany w systemie LEED na poziomie Platinum. Ponadto projekt budynku zakłada także certyfikację WELL oraz „Obiekt bez barier”, potwierdzający, że biurowiec jest dostosowany do potrzeb osób o ograniczonej możliwości poruszania się. Dostosowanie do certyfikatów w praktyce oznacza m.in. użycie bezpiecznych dla zdrowia materiałów, także z wykorzystaniem surowców wtórnych, 30% więcej świeżego powietrza, energooszczędne oświetlenie LED dopasowujące się do pory dnia i rodzaju wykonywanych czynności, architekturę dostosowaną dla osób o różnym stopniu sprawności, a także systemy dbające o efektywne wykorzystanie wody.
Chociaż Generation Park Y to pierwszy wysokościowiec firmy Skanska w Polsce, to szwedzki deweloper ma już w tej dziedzinie bogate doświadczenie (na przykład londyński 180‑metrowy Gherkin Tower czy 230‑metrowy Salesforce Tower, znany dawniej jako Heron Tower, a także odbudowane World Trade Center w Nowym Jorku). Firma zamierza zbudować w Warszawie kolejne wysokościowce, jak Spark A czy Warsaw One przy rondzie ONZ.
Trzecia przestrzeń
Kompleksy Generation Park i Spark zostały zaprojektowane z myślą o nadchodzących trendach, jakie będą rządziły sposobem wykonywania pracy w przyszłości. W ich identyfikacji pomagają badania realizowane przez firmę Skanska przy współpracy ze znanymi ośrodkami badawczymi, takimi jak infuture.institute. Wraz z tym think tankiem, założonym przez analityczkę Natalię Hatalską, Skanska po raz kolejny już podjęła próbę zdefiniowania najważniejszych czynników wpływających na przyszłość pracy w biurach. Pierwszym wspólnym przedsięwzięciem firmy Skanska i infuture.institute był raport „Living buildings. Biurowce przyszłości”, wskazujący, jak będzie wyglądała przyszłość budynków biurowych. Uwzględniał on pięć różnych scenariuszy w perspektywie średnio- i długoterminowej. Teraz przyszła kolej na „Future of Office Spaces”, czyli na wejście do wnętrz i przyjrzenie się, jak będą się zmieniać same przestrzenie do pracy i co będą dostarczać pracownikom.
„Tak naprawdę w pracy, a dokładniej w biurach, spędzamy wiele godzin dziennie. Nic więc dziwnego, że to, jak w nich funkcjonujemy i jak się czujemy, ma wpływ na nasz dobrostan emocjonalny – mówi Natalia Hatalska, analityczka trendów, założycielka i prezes infuture.institute. – Mam nadzieję, że wyniki badań, ilościowych i jakościowych, zaprezentowane w niniejszym raporcie będą inspiracją w tworzeniu biur przyszłości. To niezwykle istotne, by były one jak najbardziej przyjazne dla współczesnego pokolenia określanego często jako Indoor Generation. Badania wskazują, że 90% czasu spędzamy wewnątrz budynków, również w biurowcach. Od tego, jak będą one zaprojektowane, będzie zależeć nasze samopoczucie, zdrowie, ale także efektywność i energia w pracy” – dodaje Hatalska.
Prace nad raportem obejmowały przeprowadzenie całego szeregu badań – zarówno ilościowych, jak i jakościowych – które pozwoliły zdefiniować sześć głównych obszarów, w których w przyszłości zmieniać się będą biura. Jak wynika z raportu, jednym z najważniejszych trendów, jakie będą kształtować przestrzeń biurową w przyszłości, będzie tzw. biuro jako trzecia przestrzeń (Office As a Third Space), którego nazwa nawiązuje do koncepcji amerykańskiego socjologa Raya Oldenburga. Pojęcie to oznacza miejsce, które nie pasuje do kategorii pracy ani domu, a jednak odgrywa ważną rolę w naszym życiu. Zdaniem autorów raportu, w przypadku biur koncepcja ta będzie oznaczać wnętrze pomiędzy spersonalizowaną przestrzenią we własnym domu a formalnym miejscem pracy, stanowiącym wizytówkę firmy. Coraz mocniejszy akcent będzie kładziony na wystrój i klimat wnętrz, m.in. poprzez dodatki, wygodne fotele i kanapy – podobne do tych, które posiadamy w domu, dzięki czemu poniekąd zaciera się granica pomiędzy pracą a domem. Ten trend to logiczna kontynuacja coraz bardziej elastycznych modeli pracy.
Inne zjawiska, które coraz częściej będziemy obserwować w biurach, to na przykład trudny do przetłumaczenia na język polski „Human‑Centric Office”, który przełoży się na większą obecność w biurach m.in. miejsc, w których pracownicy mogą się zrelaksować, a także wzrost ergonomii przestrzeni do pracy. W związku z rosnącą świadomością wyzwań ekologicznych na znaczeniu zyskiwać będzie także „zielone biuro” (Deep Green Office), polegające na dążeniu do wkomponowania przyrody w architekturę. Cały trend wpisuje się jednak w szerszą perspektywę patrzenia na biuro oraz w obszar budownictwa cyrkularnego. Staje się on m.in. odpowiedzią na problem marnowania surowców i rosnącego zanieczyszczenia środowiska. Badania wykazują, że obecność roślin w miejscu pracy wiąże się z niższym poziomem niepokoju psychicznego i lepszym samopoczuciem.
W dobie rosnącego wykorzystania rozwiązań spod znaku PropTech znaczenie zyskuje także „niewidocznie połączone biuro” (Seamlessly Connected Office), w którym zadaniem technologii jest przede wszystkim rozwiązywanie problemów ludzi, czasem nawet zanim się one pojawią. Technologia ma także łączyć pracowników w biurze, optymalizować ich efektywność i wpływać na ich komfort oraz samopoczucie. Przestrzenie biurowe są miejscami, gdzie inteligentne technologie (bazujące m.in. na rozwiązaniach AI, IoT, VR, AR, beaconach czy biometrii), platformy czy aplikacje ułatwiają pracę i funkcjonowanie w biurze.
Od lat coraz bardziej na znaczeniu zyskują przestrzenie i biura hybrydowe, które mogą łączyć różne rodzaje i typy pracy i pracowników, firmy czy obszary zawodowej aktywności. W związku ze zmianami gospodarczymi dziś w biurach obok siebie mogą funkcjonować niezależni przedsiębiorcy, freelancerzy, start‑upy i duże korporacje, co ułatwia im nawiązywanie współpracy. Przestrzenie biurowe są łatwo adaptowalne i elastyczne, jest w nich dużo otwartych przestrzeni, wielofunkcyjnych miejsc spotkań i mobilnych mebli.
Ostatnim wyróżnionym trendem w raporcie jest „Neighbourhood‑Bound Spaces”. Życie zdominowane przez digitalizację i ciągły dostęp do internetu, szybkie przenoszenie się z rzeczywistości do wirtualnego świata, może powodować utratę poczucia przynależności do miejsca oraz tożsamości. Raport pokazuje, że kreowanie przestrzeni, która staje się synonimem lokalności, przestrzeni znanej i rozpoznawanej, będzie nabierać większego znaczenia. Biura i biurowce coraz częściej są przestrzeniami wpisanymi w lokalny kontekst. W przypadku przestrzeni biurowych architektura i design stają się środkiem wyrazu lokalnej specyfiki miejsca. Biura funkcjonujące w myśl idei lokalności wyrażają w ten sposób tożsamość firmy zaangażowanej i wpisującej się w okolicę.
