Każdy z liderów reprezentuje mieszankę trzech stylów myślenia, które wpływają na styl przywództwa. Okazuje się, że od tego, który z nich dominuje, zależy nie tylko efektywność zespołu, ale również podejście do życia, zdrowia i otoczenia samego lidera.
Wiele lat badań pokazuje, że głęboko zakorzenione w nas schematy myślowe i przekonania wpływają na to, jak działamy i reagujemy na rzeczywistość. To oznacza, że aby skutecznie zmienić swoje nawyki, musimy najpierw poznać nasz sposób myślenia. Parafrazując słowa Edwardsa Deminga, tylko jeżeli poznamy najgłębsze podłoża naszych zwyczajów, będziemy mogli skutecznie zarządzać tym, jak się zachowujemy i jak jesteśmy postrzegani przez innych.
No, dobrze, ale jak opisać nasz sposób myślenia i jaki dokładnie ma on związek z naszym działaniem? Jak określić nasz własny styl i co powinniśmy zmienić, by świadomie kształtować go w upragniony sposób? Te pytania zadali sobie badacze Robert A. Cooke i Clayton Lafferty, zaś odpowiedzią był własny model stylów myślenia (grafika poniżej). Style te podzielone zostały na trzy kategorie: style konstruktywne (niebieskie), style pasywno‑defensywne (zielone) i agresywno‑defensywne (czerwone). Każda z kategorii mieści po cztery konkretne wzory myślenia i działania.
Style przywództwa
Style zielony i czerwony wynikają z mechanizmów głęboko zakorzenionych w strukturze naszego mózgu. Odpowiadają podstawowym reakcjom, decyzjom podejmowanym instynktownie w przypadku pojawienia się zagrożenia. Styl niebieski, konstruktywny, jest zaś najbardziej efektywny. Osoby, u których dominuje, przejawiają zdrową równowagę pomiędzy nastawieniem na ludzi i zadania, zaspokajają potrzeby wyższe, takie jak potrzeba satysfakcji. Osiągają swoje cele poprzez rozwój i wsparcie ludzi.
Lider o dominujących stylach pasywno‑defensywnych chroni przede wszystkim własne poczucie bezpieczeństwa. Na jego efektywność negatywnie wpływają potrzeba bycia lubianym i lęk przed konfliktem, a także wycofywanie się z sytuacji, które mogą zagrozić silnej potrzebie bezpieczeństwa.
Przywódca o dominujących stylach agresywno‑defensywnych to wciąż często występujący w naszej świadomości stereotyp „szefa” narzucającego zadania i kontrolującego każdy ruch, skoncentrowanego na zadaniach i własnych potrzebach zachowania pozycji i statusu. Krytycznego i wymagającego. Style agresywne bazują na silnych przekonaniach, że ludzie pracują wyłącznie pod presją i kontrolą, a motywacja opiera się tylko na zewnętrznych bodźcach.
Styl przywództwa jaki przyjąłeś wpływa nie tylko na twój zespół, ale także na twoje życie
Na co może mieć wpływ twój styl przywództwa?
Liderzy rzadko zdają sobie sprawę, że ich styl przywództwa nie tylko ma wpływ na inne osoby, ale też na nich samych, na ich własne życie – również to pozazawodowe. Badania przeprowadzone przez Human Synergistics Center for Applied Research na grupie kilkunastu tysięcy osób wskazały na ciekawe zależności pomiędzy dominującymi stylami: konstruktywnym oraz defensywnymi (czyli pasywnym i agresywnym) a różnymi czynnikami. Oto niektóre z nich.
Wynagrodzenie
Stwierdzono istotną korelację pomiędzy przejawianiem zachowań agresywno‑defensywnych a wysokim wynagrodzeniem. Agresywni liderzy zarabiają najwięcej. Przyczyną tego mogą być ich ciągłe starania lub wręcz walka o wysoką pensję. Najmniej zarabiają liderzy pasywno‑defensywni. Nie zauważono istotnej korelacji u liderów „konstruktywnych”.
Pozycja w hierarchii organizacji
Silnie negatywnie na awans wpływają style pasywno‑defensywne. Liderzy ci mają małą szansę statystyczną, aby być promowanymi na wyższe stanowiska. Liderzy konstruktywni statystycznie równie często zajmują wyższe stanowiska co agresywni. Co ciekawe, konstruktywni liderzy są zdecydowanie oceniani jako najbardziej efektywni – występuje silna pozytywna statystyczna zależność między takimi liderami a oceną ich efektywności przez podwładnych. Pozostaje pytanie, czy organizacje powinny promować przywódców „silnych”, czy nastawionych na rozwój zespołu i swój własny.
Zainteresowanie własnym rozwojem
Nie dziwi fakt, że liderzy o dominujących stylach konstruktywnych są najbardziej zainteresowani swoim rozwojem. Prezentują najbardziej efektywny styl działania i są ciągle nastawieni na rozwój. Co ciekawe liderzy o silnych stylach pasywno‑defensywnych też pragną się rozwijać, choć tu korelacja jest nieco słabsza. Najsmutniejsze jest to, że ci, którzy wywierają negatywny wpływ na innych, czyli przywódcy agresywno‑defensywni, najmniej są zainteresowani własnym rozwojem, choć potrzebują go najbardziej; są bowiem święcie przekonani, że i tak mają zawsze rację.
Jakość relacji międzyludzkich
Przywódcy pasywno‑defensywni są generalnie najbardziej lubiani. Co nie dziwi, bo często poświęcają swoje zasoby w zamian za akceptację ze strony innych. Konstruktywni liderzy też budują dobre relacje i są lubiani. Najsilniejsza negatywna korelacja występuje w przypadku liderów agresywnych.
Rozwiązywanie problemów
Najszybciej i najlepiej rozwiązują problemy osoby o konstruktywnych stylach. Style defensywne, tak agresywne, jak pasywne, wpływają negatywnie na efektywność w rozwiązywaniu problemów.
Zdrowie
Nie ma wątpliwości, że konstruktywni liderzy cieszą się najlepszym zdrowiem. Potwierdzają to badania: im silniejsze są konstruktywne style, tym większe statystyczne prawdopodobieństwo zachowania zdrowia i dobrego samopoczucia. Style pasywne też nie sprzyjają zdrowiu, natomiast liderzy agresywni są statystycznie najsilniej narażeni na choroby. Jeżeli nie z innych powodów, może warto zastanowić się nad sobą ze względu na zdrowie?
Wiedzieć, kim się jest, to pierwszy krok w decydowaniu, kim chce się być w przyszłości. Powyższa lista może ci pomóc w samookreśleniu się i dopasowaniu do jednego ze stylów opisanych przez Cooke’a i Lafferty’ego, ale jeżeli chcesz zbadać, jakim przywódcą jesteś, polecamy kontakt z naszym ekspertem: Marią Mycielską‑Toth (m.mycielska@hbrp.pl).
