Firma analityczna CB Insights opracowała ranking startupów, które okazały się komercyjnym sukcesem, czym zasłużyły sobie na miano jednorożców. Do tego grona zaliczane są młode firmy wyceniane na co najmniej miliard dolarów – wylicza się ich obecnie aż 490. Ten termin jest dość dobrze znany, jednak niewiele osób zdaje sobie sprawę, że poza jednorożcami istnieją także dziesięciorożce (ang. decacorns) i sturożce (hectocorns), czyli przedsiębiorstwa, które w stosunkowo krótkim czasie przekroczyły kolejne granice wyceny – dziesięciu i stu miliardów dolarów. Gdzie spotkać takie „magiczne stworzenia” świata biznesu i czy występują też w Polsce?
Najwyżej wycenianym startupem na świecie jest chiński ByteDance, właściciel między innymi komunikatora internetowego TikTok. Firma warta jest 140 miliardów dolarów, co czyni go jedynym sturożcem w zestawieniu. Drugi pod względem wyceny jest inny gigant z Państwa Środka: Didi Chuxing, który świadczy m.in. usługi z zakresu carsharingu. Na podium znalazł się też założony przez Elona Muska SpaceX. Amerykańskie przedsiębiorstwo działające w przemyśle kosmicznym warte jest 46 miliardów dolarów.
Indeks górny Źródło: Statista/CB Insights. Indeks górny koniecŹródło: Statista/CB Insights.
Najwięcej jednorożców powstaje w USA
Najwięcej (236) dochodowych startupów powstało w Stanach Zjednoczonych. Łączna wartość młodych firm zarejestrowanych w tym kraju, które w ostatnich latach odniosły sukces, to aż 694 miliardy dolarów. Z kolei suma, na jaką wyceniane są chińskie jednorożce (a jest ich 119), to 505 miliardów dolarów. Europa pod tym względem odstaje. Na Starym kontynencie mamy zaledwie 59 firm (o łącznej wartości 133,9 miliarda dolarów), które można zaliczyć do elitarnego grona jednorożców. Niestety, analitycy CB Insights nie uwzględnili wśród nich ani jednego polskiego startupu, ponieważ według tego zestawienia jednorożce w Polsce nie występują (co potwierdza również raport przedstawiony przez Dealroom).
Warto jednak podkreślić, że sprawa występowania – bądź nie – szlachetnego gatunku biznesowo‑magicznych zwierząt na terenie naszego kraju bynajmniej nie jest taka oczywista. Wszystko zależy od tego, jaką definicję start‑upu przyjmiemy – a tych jest wiele, często zupełnie różnych; można zresztą odnieść wrażenie, że w przygotowanym przez CB Insights wyliczeniu panuje pod tym względem pewien bałagan. Jeśli przyjmiemy chociażby, że bierzemy pod uwagę firmy dość młode lub też firmy związane z nowymi technologiami, to może się okazać, że jednorożce, a nawet wielorożce, w Polsce zdecydowanie występują.
Polska gamedevem i e‑commercem stoi
Patrząc z tej perspektywy – i pamiętając o kolejnych progach wyceny, bo akurat to kryterium jest proste i łatwo weryfikowalne – można uznać (co zresztą potwierdza inny raport), że w Polsce mamy co najmniej dwa dziesięciorożce. Pierwszy to wyceniany na około 35,6 miliarda złotych CD Projekt, natomiast drugim jest bez wątpienia Allegro, które niedawno zadebiutowało na giełdzie i w szczytowym momencie przebiło kapitalizację 82 miliardów złotych.
Obie firmy działają w innowacyjnych branżach. CD Projekt znany jest z produkcji wysokobudżetowych gier takich jak „Wiedźmin” czy debiutujący obecnie „Cyberpunk 2077”. Z kolei Allegro to polski (przynajmniej na początku) gigant branży e‑commerce, która tak mocno zyskuje obecnie na znaczeniu. Warto zaznaczyć, że są to przedsiębiorstwa wyceniane wyżej niż np. PKO BP, PGNiG i KGHM.
Polska jest też największym (po Estonii) rynkiem venture capital w Europie Środkowo‑Wschodniej, na którym działa co najmniej 97 funduszy VC. W 2019 roku polskie startupy pozyskały rekordowe 323 miliony dolarów. W tym roku możemy się spodziewać, że ze względu na COVID‑19 inwestycje będą mniejsze – do lipca było to zaledwie 67 milionów dolarów. Obecnie najlepiej wycenianymi startupami, które mają szansę w niedalekiej przyszłości stać się jednorożcami, są: platforma do umawiania wizyt lekarskich DocPlanner (300‑500 milionów dolarów), producent gier mobilnych Huuuge (200‑300 milionów dolarów), portal e‑learningowy Brainly (100‑200 milionów dolarów), serwis Booksy (100‑200 milionów dolarów) i producent mebli modularnych Tylko (100‑150 milionów dolarów).
Indeks górny Źródło: Dealroom.co, PFR Ventures. Indeks górny koniecŹródło: Dealroom.co, PFR Ventures.
Kraje bałtyckie podbijają europejskie rynki
Kilka biznesowych „magicznych stworzeń” pojawiło się także w pobliżu naszych granic, m.in. w krajach bałtyckich. Warto tu wymienić chociażby litewską firmę Vinted, której aplikacja pozwala handlować używanymi ubraniami. Serwis jest dostępny w 11 krajach (w tym również w Polsce) i korzysta z niego 25 milionów użytkowników. Innym „bałtyckim jednorożcem” jest dobrze znany w Polsce Bolt. Ten założony w Estonii startup rywalizuje z amerykańskim Uberem, a wśród inwestorów warto wymienić niemieckiego Daimlera i chiński Didi Chuxing. Poza platformą do łączenia kierowców z pasażerami, z której korzysta ponad 30 milionów użytkowników z 35 państw, Bolt zajmuje się też wypożyczaniem hulajnóg elektrycznych i dowozem jedzenia (pod marką Bolt Food). Estoński startup wyceniany jest na 1,9 miliarda dolarów.
Fintechy ciągle popularne
Według CB Insights, które – przypomnijmy – w swoim zestawieniu nie uwzględniło Allegro i CD Projektu, najcenniejszym europejskim dziesięciorożcem jest wyceniany na 11 miliardów dolarów brytyjski Global Switch, oferujący rozwiązania chmurowe. Firma ma swoje centra danych w Europie, Australii i Hongkongu. Drugim pod względem wartości europejskim start‑upem jest natomiast szwedzka Klarna, którą założył… Polak, Sebastian Siemiątkowski. Przedsiębiorstwo zajmuje się obsługą płatności i umożliwia dokonywanie zakupów z odroczoną zapłatą. Polsko‑szwedzki fintech wart jest 10,5 miliarda dolarów.
Indeks górny Źródło: CB Insights. Indeks górny koniecŹródło: CB Insights.
Startupy działające w branży finansowej dobrze radzą sobie także w Wielkiej Brytanii: 9 z 23 brytyjskich jednorożców o łącznej wartości blisko 30 miliardów dolarów to właśnie fintechy takie jak Revolut (oficjalnie – brytyjski), Checkout.com czy TransferWise. To właśnie w tym sektorze jest najwięcej (69) dziesięciorożców, a ich łączna wartość to blisko ćwierć biliona dolarów.
Sztuczna Inteligencja, e‑commerce i produkcja oprogramowania
Drugą równie dochodową branżą są spółki zajmujące się rozwojem sztucznej inteligencji. Działa w niej 46 przedsiębiorstw, których łączna wycena to 237 miliardy dolarów. Większość tej zawrotnej kwoty stanowi wartość jedynego jak na razie sturożca w zestawieniu, czyli chińskiego giganta Bytedance. Jednak pod względem liczby wielorożców, w obu dziedzinach wygrywają Stany Zjednoczone, gdzie powstało 36 fintechów i 24 startupy rozwijające AI.
Silna jest także branża e‑commerce (łączna wartość startupów z tego sektora to 167 miliardów dolarów). Wiele wysoko wycenianych młodych firm zajmuje się również produkcją oprogramowania (116 miliardów dolarów). W kontekście pandemii warto zwrócić uwagę na pozycję 20 wielorożców z branży edukacyjnej, które zostały wycenione w zestawieniu CB Insights na 46 miliardów dolarów. Najdroższą spółką z tej grupy jest indyjska platforma BYJU’s – 11 miliardów dolarów. W tym gronie warto też wymienić lepiej znane na Zachodzie amerykańskie firmy Coursera (2,5 mld dolarów), Udemy (2 mld dolarów), a także popularne w Polsce Duolingo (1,5 mld dolarów).
PRZECZYTAJ TAKŻE » » »
W branżach technologicznych firmy powinny działać jak start-upy
Przedsiębiorstwa, które chcą zwyciężać i wyznaczać trendy w sektorze technologii, mediów i telekomunikacji (TMT), muszą myśleć, inwestować i działać jak start-upy.
Zachowaliśmy energię start-upu w dużej firmie
Założyciele firmy G2A.COM opowiadają o tym, jak udało im się utrzymać zaangażowanie, zapał i kreatywność, które cechowały ich firmę, gdy była start-upem.
Jak fintechy zmieniają instytucje finansowe
Gdy w 2008 roku kryzys zdemolował globalną gospodarkę, pojawiły się opinie, że rynki finansowe już nigdy nie będą takie same. To samo można powiedzieć o nowej sile jaką są fintechy.
