Zadajmy sobie jedno z najbardziej znamiennych pytań okresu dzieciństwa: „kim chcesz zostać, kiedy dorośniesz?”.
Prawdopodobnie większość młodych reprezentantów osiedlowych przedszkoli i podstawówek odpowie na to pytanie entuzjastycznie, równie entuzjastycznie zmieniając wybrany zawód średnio raz na miesiąc. Taki to już przywilej bycia dzieckiem. Z biegiem czasu tendencja powinna się zmieniać: wraz ze zwiększającą się samoświadomością dotyczącą własnych uzdolnień i kompetencji, spektrum wyboru się zawęża. Na końcowym etapie naszej edukacji zwykle doskonale wiemy, z jakim zawodem chcielibyśmy wiązać swoją przyszłość. Jednak co w przypadku, kiedy nasza umiejętność dokonania precyzyjnego wyboru wcale nie ewoluowała?
Może się okazać, że wbrew pozorom problem z dokonaniem jednoznacznego wyboru wcale nie oznacza, że cierpisz na brak talentów i zainteresowań. Wręcz przeciwnie – być może powodem niezdecydowania jest ich nadmiar. Może więc jesteś osobą multipotencjalną. Wydawać by się mogło, że dysponowanie naukową dociekliwością oraz uzdolnieniami z zakresu wielu dziedzin, niekiedy skrajnych względem siebie, to ogromny atut. Jednak czy osoby multipotencjalne zawsze postrzegają swoje predyspozycje w ten sposób?
Bogactwo możliwości: dar czy utrudnienie?
W przypadku dysponowania szerokim zakresem umiejętności oraz bogatym repertuarem zainteresowań ograniczająca jest przede wszystkim świadomość, że wybranie jednej spośród dostępnych ścieżek kariery znacząco ogranicza możliwość rozwijania się w pozostałych dziedzinach. Jednocześnie osoby multipotencjalne, zmuszone do zawężenia swojego zakresu aktywności, stosunkowo szybko nudzą się ograniczonym zakresem obowiązków. Zjawisko to sprzyja więc pojawieniu się rutyny, poczucia rezygnacji, a w końcu – wypalenia zawodowego.
Osoby z szerokim zakresem pasji i zainteresowań mają także zwykle wzmożoną potrzebę rozwoju osobistego, szukają więc zajęć, które w znacznym stopniu byłyby w stanie potrzebę tę zrealizować. Jak więc pokierować swoim działaniem w obliczu nieustannej społecznej presji wyboru? Oto kilka rad dla „ludzi renesansu”.
1. Połącz pasje
Mnogość uzdolnień jest niezwykle korzystna, w szczególności przy wyborze stanowiska pracy pozwalającego na wykorzystanie szerszej gamy umiejętności. Łączenie różnych dziedzin wiedzy sprzyja innowacyjności i kreatywności, warto więc rozważać te oferty pracy, w których wartości niesione przez multipotencjalność będą dobrze wykorzystane. Ostatecznie doskonałą opcją może być samozatrudnienie, które daje możliwość kreatywnego wykorzystania zainteresowań w ramach indywidualnej działalności, co prowadzić może do stworzenia własnej wyjątkowej marki.
2. Nie przestawaj się rozwijać
Wybór konkretnego zawodu nie odbiera możliwości rozwijania swoich pasji poza pracą (choć może tę możliwość ograniczać). Warto dbać o „nadprogramowe” kompetencje, kształcić się w innych dziedzinach niż ta, która wiąże się z wykonywanym zawodem.
Zdobywanie nowych umiejętności poprawia samoocenę, redukuje poziom stresu, przeciwdziała wypaleniu zawodowemu. Daje także możliwość coraz popularniejszego w dzisiejszym świecie przebranżowienia w sytuacji, w której aktualna rola zawodowa nie niesie już ze sobą poczucia satysfakcji bądź nie jest zadowalająca finansowo. Jak wskazuje Emilie Wapnick w wykładzie Why some of us don’t have one true calling, zmiana ścieżki zawodowej związanej z nowymi kompetencjami jest dla osób multipotencjalnych dużo łatwiejsza, ponieważ w przeszłości zmieniały one dziedziny swoich zainteresowań wielokrotnie. Opuszczenie znanej niszy nie wywołuje w nich więc poczucia dyskomfortu.
Jakie perspektywy mają dziś „ludzie renesansu”?
3. Osobowość ma znaczenie
Nie jest tajemnicą, że przy wyborze ścieżki zawodowej ogromne znaczenie mają nie tylko kompetencje, ale także osobowość. Lubisz pracować w zespole? A może uważasz, że współdziałanie z innymi jedynie hamuje twoją kreatywność? Lubisz rutynę i porządek, a może szukasz nowych wyzwań i doskonale działasz pod presją czasu? Ważnym aspektem doboru ścieżki zawodowej jest perspektywa holistyczna: zbliżoną do ideału będzie praca, która realizuje nie tylko potencjał zawodowy, ale i indywidualny każdego z nas, potencjał będący wypadkową wszystkich zasobów wewnętrznych, jakimi dysponujemy.
Sławni dają przykład
Historia dostarcza niezliczonych przykładów osób o niezwykle szerokiej gamie uzdolnień i obszarów działania: Leonardo da Vinci, Natalie Portman, Steve Jobs. Moją ulubioną przedstawicielką „ludzi renesansu” jest natomiast przepiękna, nieżyjąca już aktorka – Hedy Lamarr. Lamarr w pewnym momencie kariery zrobiła sobie przerwę od świateł reflektorów i holywoodzkiego splendoru. Wtedy to opracowała technologię przetwarzania fal radiowych, która dziś pozwala nam korzystać z Wi‑Fi. I chyba nie znajduję innego słowa dla określenia takiej wszechstronności jak – spektakularna.
A jakie perspektywy „ludzie renesansu” mają dziś? Współczesny rynek pracy jest otwarty zarówno na specjalistów, jak i na osoby o szerokiej gamie zainteresowań, otwarte na łączenie różnych dziedzin wiedzy oraz zmiany preferowanych branż w trakcie swojej kariery. W dynamicznie zmieniającym się, zglobalizowanym świecie są to bardzo istotne umiejętności. Mimo wciąż istniejącej tendencji do określania jednej – jedynej – ścieżki kariery multipotencjalizm nie musi być źródłem stresu, ale zasobem zasługującym na odpowiednią strategię działania, pozwalającą w pełni wykorzystać jego atuty.
