Pandemia spowodowała wyraźny wzrost liczby samobójstw, zarówno w Polsce, jak i na całym świecie. Na całym? Nie, istnieje co najmniej jedno państwo, które skutecznie przeciwstawiło się temu trendowi, a sposób, w jaki to zrobiło, uczy nas, jak skutecznie wspierać pracowników w trudnych momentach.
Minął zaledwie jeden dzień od wystąpienia hiszpańskiej minister zdrowia, Caroliny Darias. Podczas przemowy w tamtejszym parlamencie poinformowała ona, że liczba samobójstw wśród młodych ludzi w Hiszpanii wzrosła w czasie pandemii o 250%. To oczywiście tylko przykład, świeży i niezwykle tragiczny, ale podobne dane możemy też niestety przytoczyć dla wielu innych państw, w tym również dla naszego kraju.
Według danych policji liczba prób samobójczych w Polsce w ciągu pierwszych pięciu miesięcy tego roku zwiększyła się o blisko 20%. Było ich prawie 5700 (z czego niemal 4000 podjęli mężczyźni) w porównaniu z 4800 próbami w analogicznym okresie roku ubiegłego. Policyjni psychologowie podkreślają również, że najtrudniej problemy związane z pandemią przechodzili tak zwani „młodzi dorośli”, a więc pracownicy, którzy stracili swoją pierwszą w życiu pracę lub dopiero jej szukali. Znacząco wzrosła też liczba zamachów samobójczych dokonywanych ze względów finansowych, takich jak nagła utrata źródeł utrzymania – o 100% w porównaniu z rokiem 2019 i o ponad 30% w porównaniu z zeszłym rokiem.
OBEJRZYJ TAKŻE (premium) »
Jak dbać o zdrowie psychiczne pracowników podczas pandemii?
Według ekspertów do 2030 roku depresja będzie najpowszechniejszą chorobą cywilizacyjną. Z pewnością przyczyni się do tego obecna sytuacja związana z obostrzeniami pandemicznymi, m.in. niepewność dotycząca przyszłości, ograniczenie kontaktów bezpośrednich, troska o zdrowie własne i najbliższych czy lęk przed utratą pracy. Jak w tej sytuacji radzą sobie firmy? W jaki sposób wspierają pracowników?
Samobójstwa to wierzchołek góry lodowej
Samobójstwa czy próby samobójcze to najbardziej radykalny i wstrząsający efekt życia w mocno niepewnych czasach, ale każdy rozsądnie myślący człowiek zdaje sobie sprawę, że w szerszym kontekście sygnalizują one ogólne pogorszenie zdrowia psychicznego pracowników w Polsce i na świecie. Jak podaje ZUS, w 2020 roku wydano w naszym kraju aż 25,3% więcej zaświadczeń lekarskich z powodu zaburzeń psychicznych. Z tego samego powodu o 36,9% zwiększyła się liczba dni nieobecności w pracy.
Na szczęście pracodawcy, przynajmniej częściowo, zdają sobie sprawę z konieczności wspierania w czasach dużej niepewności osób zatrudnionych w ich firmach. Oferują między innymi różnego rodzaju benefity, zwłaszcza w zakresie profilaktyki zdrowia psychicznego, ale również przeciwdziałające wypaleniu zawodowemu pracowników.
Co ciekawe, jak pokazały nasze badania, lepiej symptomy wypalenia i problemów psychicznych zauważają zarządy firm, a nie... ich działy personalne.
Jak pomóc pracownikom w niepewnych czasach?
Wróćmy jednak do tragicznych statystyk związanych z samobójstwami, ponieważ w tym kontekście warto przyjrzeć się działaniom, jakie podjęte zostały w czasie pandemii w Kanadzie. Działaniom, które sprawiły, że o ile w okresie od marca 2019 roku do lutego 2020 roku na każde 100 tysięcy osób żyjących w Kanadzie popełnianych było 10,82 samobójstwa, o tyle w analogicznym okresie od marca 2020 roku do lutego 2021 roku – a więc w gorącym czasie pandemii – było to już tylko 7,34 samobójstwa.
Jakie działania, które podjęły władze tego kraju, okazały się tak skuteczne w przeciwdziałaniu fali samobójstw? Te same, które powinni zastosować pracodawcy, którym zależy na dobrostanie pracowników – również po zakończeniu pandemii, w czasach „nowej normalności”. Pamiętajmy o tym, że szczęśliwi, zadowoleni pracownicy to podstawowy warunek sukcesu i rozwoju samego przedsiębiorstwa.
1. Wsparcie (nie tylko) finansowe
Rząd kanadyjski zapewnił osobom, które były zatrudnione na etatach lub prowadziły własną działalność gospodarczą, wsparcie w wysokości 2000 dolarów kanadyjskich miesięcznie, przez okres do 28 tygodni.
Oczywiście trudno wymagać od przedsiębiorców, by sami wzięli na swoje barki podobne obciążenie – to bardziej zadanie dla administracji państwowej – ale istnieje tu duże pole do popisu, chociażby podczas procesu offboardingu. Z jednej strony chodzi tu przede wszystkim o okazanie wsparcia (nie tylko finansowego) i zrozumienia osobom, które tracą pracę, ale z drugiej jest to też szansa na wzmocnienie dobrego wizerunku firmy na rynku pracy, co zaowocuje podczas rekrutacji nowych pracowników.
2. Opieka medyczna
W Kanadzie uruchomiono całodobowe linie wsparcia psychiatrycznego, działającego w nagłych przypadkach, a także bezpłatne świadczenia usług psychoterapeutycznych i doradczych dla mieszkańców tego kraju.
W tym przypadku przełożenie na obszar biznesowy jest bardzo naturalne. Wiele firm w Polsce i na świecie przekonało się, że bardziej opłaca się zapobiegać chorobom psychicznym, niż je leczyć. Jeśli w twojej firmie nie istnieje jeszcze możliwość bezpłatnych lub chociażby dofinansowanych przez przedsiębiorstwo porad z zakresu profilaktyki zdrowia psychicznego oraz ułatwiony dostęp do psychologów i psychiatrów, zdecydowanie warto rozważyć wprowadzenie takiego benefitu dla pracowników.
3. Poczucie bezpieczeństwa
Naukowcy badający efektywność działań podjętych na terenie Kanady podkreślają, że ich najważniejszym elementem okazało się zapewnienie pracownikom poczucia bezpieczeństwa, nie tylko w obszarze finansowym, ale również np. poprzez pomoc w opiece nad dziećmi.
Jak podkreślają eksperci, to właśnie poczucie bezpieczeństwa jest jednym z najważniejszych warunków skutecznego wykorzystywania zdolności i kompetencji pracowników. To tak zwane „prawo do błędu”, w które powinno się ich „wyposażyć”. Jeśli z jakiegokolwiek powodu, chociażby z lęku o utratę pracy, osoby zatrudnione zaczynają się bać szybkiego i samodzielnego podejmowania decyzji, efektywność działania firmy ogromnie na tym traci. Zadaniem liderów jest zatem zbudowanie takiej kultury organizacyjnej, w której pracownicy nie tylko nie będą się bać utraty pracy, ale również wyzbędą się obaw przed popełnianiem błędów czy konstruktywną krytyką działań ich przełożonych. Każda porażka, poprzez jej wymiar edukacyjny, jest w pewnym kontekście zwycięstwem – warto o tym pamiętać i warto uczyć tego innych.
Indeks górny Źródło: Dane dotyczące działań podjętych w Kanadzie zaczerpnąłem z artykułu Suicide reduction in Canada during the COVID‑19 pandemic: lessons informing national prevention strategies for suicide reduction, opublikowanego na łamach „Journal of the Royal Society of Medicine” we wrześniu 2021 roku. Indeks górny koniecŹródło: Dane dotyczące działań podjętych w Kanadzie zaczerpnąłem z artykułu Suicide reduction in Canada during the COVID‑19 pandemic: lessons informing national prevention strategies for suicide reduction, opublikowanego na łamach „Journal of the Royal Society of Medicine” we wrześniu 2021 roku.
PRZECZYTAJ TAKŻE » » »
Jak młodzi liderzy wygrywają z pandemią
Pandemia COVID-19 postawiła gospodarkę przed trudnymi wyzwaniami, których skali nie da porównać się z niczym, czego współczesne pokolenia mogły doświadczyć. Dlatego liderzy biznesu, którzy chcą uczynić swoje organizacje silniejszymi i odpornymi na nieprzewidywalność, muszą przemyśleć, jakimi są przywódcami i jakie cechy oraz kompetencje są dziś naprawdę ważne.
Home office kontra kręgosłup – zadbaj o swoje zdrowie i… psychikę
Praca w systemie home office wiąże się z wieloma niebezpieczeństwami – również zdrowotnymi. Jak zatem powinniśmy o siebie dbać, aby uniknąć chorób zarówno fizycznych, jak i psychicznych? Oba obszary są przy tym ze sobą połączone, ponieważ – na przykład – chory kręgosłup może przyczynić się do wystąpienia depresji.
Depresja i wypalenie zawodowe mają wspólne przyczyny
Wypalenie zawodowe prowadzi do długofalowego zmniejszenia produktywności pracownika, więc naukowcy od lat próbują zrozumieć przyczyny tego stanu rzeczy – by skutecznie im przeciwdziałać. Z najnowszych badań wynika, że znaczna część czynników powodujących wypalenie zawodowe pokrywa się z przyczynami rozwoju depresji.
